"Ağaçlar eski yıllardan beri insan hayatında önemli bir yer teşkil ederler. Her bir ağacın özellikleri ve faydaları birbirinden farklıdır. Erik ağacı da özelliği olan ağaçlardan bir tanesidir. Meyvesi oldukça lezzetlidir ve pek çok kişi meyvesini sevmektedir. İşte, merak edilen tüm detaylar. " Erik ağaçlarının çeşitleri ve farklı türleri bulunmaktadır. Erik ağaçlarının küçük ağaç formları dışında çalı formunda olanları da bulunmaktadır.
Erik Ağacı Nedir?
Erik ağacı sert çekirdekli meyveleri olan bir ağaç türüdür. Küçük ağaç boyu veya çalı boyu olabilmektedir. Eriğin yenilen kısmı ise yumuşak, etli ve sulu olan kısmıdır. Gülgiller familyasından olan bir ağaç türüdür. Meyvesi yenen ağaç türlerinin ortak adı olarak belirtilmiştir.
Erik Ağacı Özellikleri
Erik ağacı farklı zamanlarda meyve verebilen bir ağaç türüdür. Erken dönemlerde can eriği çıkar ve sonrasında ise Japon eriği bunu takip eder. Ağustosta ise Avrupa eriği olgunlaşır. İlkbaharda başlayan erik çeşitleri, sonbahara kadar çeşitlenerek devam eder. Farklı dönemlerde olgunlaşan bu erik çeşitleri ise büyüklük ve biçim olarak farklıdır. Eriği kabuğu incedir ve renkleri türlerine göre sarı, yeşil, mor ve kırmızı renklerde olmaktadır. Türkiye’de ise en bilinen erik çeşitleri can eriği, mürdüm eriği ve papaz eriğidir. Eriklerin türlerine ve çeşitlerine göre ağaç boyları da değişiklik göstermektedir. Eriğin dış kısmı yenir ama çekirdek kısımları acıdır. Her meyvesinin şekli ve rengi birbirinden farklıdır.
Erik Ağacı Bakımı
Erik ağacının bakımı bahçenin tanzimi ile başlar. Erik ağacının olduğu bahçenin su birikintisinin olması engellenmelidir. Aynı zamanda yabani otlardan arındırılması gerekir. Erik ağacının damla sulama sistemi ile sulanması daha iyi sonuç verecektir. Ağaç dikimi öncesinde bu sulama sisteminin hazırlanması sağlıklı olacaktır.
Ağaçların erken çiçeklenmesi ve don tehlikesine karşı gerekli tedbirlerin alınması gerekir. Erken çiçeklenen ağaçlar zarar görürse meyve oranı azalır. Ağaçların kuzeye bakan yamaçlarda dikilmesi daha doğru olacaktır. Kış ayı ılık geçen bölgelerde ağaç dikimi için sonbahar uygun olacaktır. Kışı soğuk geçen yerlerde ise ilkbahar dikim için uygundur.
Erik Ağacı Nasıl Yetişir,Hangi Toprak tercih eder.?
Erik ağaçları; tınlı, iyi drene olan toprağı tercih eder. Suyun durgunlaştığı ve köklerin sürekli ıslanmasına neden olduğu yerlerde iyi gelişme göstermezler. Aynı nedenle drenajı zayıf, killi-ağır toprakları da sevmezler. Bu nedenle erik ağacı dikimi yapmadan önce toprak analizi yapmanız çok önemlidir. Analiz sonrasında toprağınız yeterli içeriğe sahip değilse organik besinler ile toprağınızı zenginleştirebilirsiniz. Erik ağacı dikiminde ilk şey doğru zamanda dikim yapmaktır. Yeni bir ağaç veya fidan dikmek için en iyi zaman, bitkinin kış sonundan ilkbahar başlarına kadar uykuda olduğu zamandır. Bu dönemde bitkinin ihtiyaçları minimal seviyelerde olduğunda dikim yapmalısınız. Çok kısa süre de dikim yaptığınız fidanın yeşerdiğiniz ve yeni sürgünler verdiğini görebilirsiniz. Erik ağaçları, en az 6 ila 8 saat doğrudan güneş ışığı aldığı bir yerde en iyisini yapar. Erik ağacının tüm çeşitleri gün ışığına muhtaç türler olmakla birlikte gün ışığını az aldıklarında ideal gelişimi göstermezler. Bu nedenleen az 6 saat gün ışığı alan bir yere dikim yapmalısınız.
Erik türleri bir tek çeşit değildir ve birden fazla erik çeşidi vardır. Her erik çeşidinin ise yetişme şekli farklıdır. Can eriklerinin yetiştirilme ortamı ılıman olmalıdır. Japon grubu olan erikler ise sıcak ve ılıman iklimleri tercih ederler. Eriklerin çeşitlerine göre toprak istekleri de değişmektedir. Erik ağacı saçak kök denilen bir yapıya sahiptir. Saçak kök olan ağaçlar ise derin topraklar yerine sığ toprakları tercih ederler. Can eriği yetiştiği toprağın yapı olarak kireç oranının yüksek olmasını ister. Fakat Japon grubu erikler toprak açısından çok fazla seçici olabilmektedirler. Yapı olarak daha zengin topraklarda yetişmesi gerekmektedir. Eriklerin yetişeceği toprakların Ph’ı oranlarının 6,5- 7 arası olması daha verimli olmalarını sağlayacaktır. Don olayına karşı ağaçlar koruma altına alınmalıdır.
Erik Fidanlarının dikimi sırasında da bazı noktalara dikkat etmek gerekir. Erik bahçelerinin kare veya üçgen dilim şeklinde olması daha uygun olacaktır. Bahçenin toprağı zengin bir yapıya sahipse, ağaçların arasındaki mesafe fazla olabilir. Tüm özellikler dikim sırasında göz önüne alınmalıdır. Erik ticari açıdan da önemli bir meyvedir.
ERİK AĞACI SULAMASI ;Ağaç gençken, özellikle büyüme mevsimi boyunca bitkinin büyümesine ve olgunlaşmasına yardımcı olmak için her hafta yoğun bir şekilde sulamalısınız. Bundan sonra, üst kısımdaki toprak kuruduğunda düzenli olarak sulayabilirsiniz. Sulamalar arasında köklerin tamamen kurumaması için fidanı veya küçük ağacı toprak hattına derine dikmenizi tavsiye ederim. Ekim ortasına kadar fazla yağış almayan bir bölgede yaşıyorsanız, ağacı kış aylarında da sulamaya devam etmelisiniz. Sulama yapma periyotlarını belirlerken şu yöntemi izleyebilirsiniz. Parmağınızı toprağa batırdığınızda nemli bir toprak varsa biraz daha bekleyerek sulama yapabilirsiniz. Eğer parmağınızı batırdığınızda kuru bir toprak geliyorsa sulama yapmalısınız.
ERİK AĞACI GÜBRELEME ; Erik ağaçları ilk mahsulünü verene kadar gübrelenmemelidir. Erik ağaçları ne kadar hızlı büyür? Genellikle genç bir ağaç yılda yaklaşık 20- 25 cm büyür, ancak 3 ila 6 yıl sonra meyve verir. Yeni ağaç iyice yerleştiğinde ve meyve verdiğinde, yıl boyunca düzenli olarak gübreleyebilirsiniz. İyi bir meyve tutumu fark ederseniz, ağacı 1 ila 1½ lb kalsiyum nitrat (ağaç başına) veya dengeli (10-10-10) bir gübre karışımıyla besleyin. Sonbahar ve kış aylarında, ağacın uyku dönemi olduğu için bu mevsimlerde yeni büyümeyi engellemek için azotu azaltın.
ERİK AĞACI BUDAMASI ;Bir erik ağacını budamak için en iyi zaman erken ilkbahar veya yaz ortasıdır. Bu mevsimlerde budama enfeksiyon riskini azaltır. Bu dönemde havada zararlı partikül sayısı diğer dönemlere göre en az seviyededir. Bu nedenle bu dönemde yapacağınız budama en az risk barındırır. İdeal olarak, genç ağaçları ilkbaharda ve daha yaşlı, iyi kurulmuş olanları yaz ortasında budamalısınız. Kışın yaralanmalara veya enfeksiyonlara neden olabileceğinden sonbaharda budama yapmaktan kaçının.
Erik ağacını sarmal dallarla büyümek üzere eğitme süreci, ilk yılının yaz başlarından itibaren başlamalıdır. Yerden 45 cm yükseklik içinde çıkan sürgünleri çıkarmalısınız Ayrıca merkezi liderin 1/3'ünden daha kalın olan dalları da kaldırmalısınız. Diğer dallara daha fazla güneş ışığı ve hava sirkülasyonu sağlayacaktır. Erik ağacını budamak için en iyi teknik, iki dalın doğrudan birbirinin üzerinde olmaması için her 12 - 20 cm uzunluğunda dalların spiral olarak çıktığı merkezi bir gövdeye sahip merkezi bir lider oluşturmaktır.
Çoğu meyve ağacı gibi, erik ağaçları da bazen zararlılar ve hastalıklar tarafından istila edilir.
Gümüş yaprak hastalığı: Erik ağacının bazı yapraklarında gümüş bir parlaklık fark ederseniz, bunun nedeni gümüş yaprak hastalığı olabilir. Diğer bir belirti, 3 cm genişliğindeki dalları budadığınızda ahşapta kahverengi bir lekenin varlığıdır.
Bal mantarı: Diğer meyve ağaçlarında olduğu gibi, bal mantarı da erik ağaçlarında izlenmesi gereken bir başka istiladır. Köklere saldırır ve yavaş yavaş ağacı öldürür.
Bakteriyel kanser: Kabuk şekilsiz veya çökmüşse ve yüzeyinde sızdıran, koyu renkli bir sakız varsa, bunun nedeni muhtemelen bakteriyel kanserdir. İçlerinde delikler olan sararma yaprakları da bunun bir başka işaretidir.
Erik cebi: Bir mantar istilası, erik cebi genellikle meyvelerin ortalamadan daha uzun ve daha büyük görünmesiyle tanınır. Kısa süre sonra, mantarın büyümesi olan deride beyaz lekeler gelişir ve meyvenin kısa süre sonra kurumasına ve ölmesine neden olur. Açılırsa, meyvenin bu aşamada çekirdeği olmaz, sadece tohumun olması gereken yerde bir cep olur.
Japon böcekleri: Küçük, kırmızımsı kahverengi böcekler, erik ağaçlarına saldıran başka bir yaygın haşeredir. Çürüyen meyve kokusu onları cezbeder.
Erik yaprak bitleri: Yaprak biti istilasının ilk belirtisi yaprak kıvrılmasıdır. Genellikle, yaprağı açtığınızda küçük beyaz veya açık kahverengi yaprak bitlerini fark edeceksiniz. Diğer böcekleri çeken yapışkan özsu benzeri bir madde salgılarlar.
Erik güvesi: Yapraklarda veya tomurcuklarda gelişmeyen delikler genellikle tırtılları işaret eder. Kış güvelerinin yumurtladığı yumurtalardan büyürler ve tedavi edilmezlerse tüm erik ağacı yapraklarını yiyen büyük tırtıllara dönüşebilirler.
Önleme, erik ağaçlarında istilayı önlemenin en iyi yoludur ve budama, dalları açık tutarak ağaçların sağlığını iyileştirir. Geç sonbaharda bir malç tabakası ekleyerek ağaç tabanını korumak, kış boyunca zararlıları uzak tutmanın başka bir yoludur. İlkbaharın sonlarına doğru, erik ağacının etrafındaki toprağı işlemek, topraktaki zararlıları ortadan kaldırabilir.
Erik Ağacı Nerede Yetişir?
Erik ağacının anavatanı Anadolu topraklarıdır. Ama dünyanın pek çok yerine zaman içerisinde uyum göstermiş bir ağaç türüdür. Kafkasya bölgesinden dünyaya yayıldığı düşünülmektedir. Erik ağacının pek çok çeşidi bulunmaktadır. Bu çeşitlerin 2000 den fazla olduğu düşünülür. Türkiye’de ise yaklaşık 250 çeşit erik yetiştirilmektedir.
Erik Ağacı Faydaları
Eriğin kullanım şekli birden fazladır. Erik taze haliyle tüketilebilir ama bunun dışında kurutularak ta tüketilmesi mümkündür. Ayrıca komposto yapımında kullanılır. Bazı bölgeler ise pestil yapımında kullanmaktadır. Tatlı ve mayhoş arası değişen tadı ile tüketimi oldukça keyiflidir. Erik meyvesinin içinde de vitamin bulunmaktadır. Erikte bulunan B vitamini yanı sıra magnezyum ve potasyum mineralleri açısından da zengindir. Ayrıca içindeki lif yapısı ile bağırsak sistemine iyi gelmektedir. İçeriğinde demir, fosfor ve sodyumda bulunmaktadır.
Türkiye’de birkaç bölge hariç her yerde yetişebilmektedir. Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesinde yetişememektedir. Erik ağacı toprak cinsi konusunda sıkıntılı olan bir ağaç değildir. Ama humuslu ve zengin topraklarda daha verimli olmaktadır. Sıcaklığın olduğu, nem oranının bulunduğu topraklarda daha iyi yetişir. Aşılama yöntemi ile oluşturulan türlerde vardır.
